ASLIHAN ALTAY KARATAŞ (Ankara) / Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, 19 Kasım’da müddeti dolacak Tahıl Koridoru Muahedesi için ağır bir temas trafiğinin sürdüğünü söyleyerek “Taraflarca itiraz gelmemesi halinde muahedenin müddeti uzayacak. Rus gübresinin ihracatı, varılan mutabakatın bir kesimi. Rusların bu taleplerinin karşılanmadığına ait birtakım telaşları var. Artık bu tereddütleri ortadan kaldırmak için diplomasi işliyor” açıklamasında bulundu. Çavuşoğlu, İsveç Başbakanı Ulf Kristersson’un ziyaretine ait de “Somut adımların atılması bakımından kritik bir toplantı olacak” değerlendirmesini yaptı.
Çavuşoğlu, Kabine toplantısı sonrasında gazetecilerin sorularını yanıtladı. İsveç Başbakanı Kristersson ile görüşmelerde NATO üyeliği istikametinde bir gelişme olup olmayacağına ait soru üzerine Çavuşoğlu, “Somut adımların atılması bakımından kritik bir toplantı olacak. İsveç Hükümeti esasen tüm açıklamaları ile bu istikamette adım atacağını söylüyor” dedi.
“ATILACAK ADIMLAR BELİRLENECEK”
Daha evvel 3’lü Muhtıra’nın uygulanmasını takip için kurulan Daimi Ortak Sistem’in birinci toplantısı Helsinki’de yaptığını hatırlatan Çavuşoğlu, “Şimdi de Daimi Ortak Sistem Stockholm’de toplanacak. Bir evvelki hükümet seçim öncesinde bu toplantıyı Stockholm’de yapmaya yürek edemedi, o yüzden Finlandiya’da olmuştu. Bu toplantıda tekrar Mutabakat Zaptı masaya yatırılacak, 3’lü bir halde ne yapıldı, ne yapılmadı bunlar gözden geçirilecek. Oradan da rapor gelecek. Ondan sonra tekrar bir kıymetlendirme olacak. Her iki ülke de kimi adımlar attılar, fakat bu etapta taahhütlerini yerine getirdiklerini söylemek sıkıntı. Gelecekte atılacak adımların belirlenmesi konusunda yarın(bugün) yapılacak toplantının kritik olduğunu değerlendiriyoruz” diye konuştu.
Çavuşoğlu, Mısır ile Türkiye ortasındaki olağanlaşma sürecine ait soruya da “Her seferinde söylüyoruz, Mısır ile olağanlaşma süreci bizim istediğimiz seviyede süratli değil fakat bu bizden kaynaklanmıyor” cevabını verdi. Suriye ile siyasi seviyede görüşme olup olmayacağının sorulması üzerine Çavuşoğlu, “Şu an planlanmış bir temas yok. İstihbarat seviyesinde devam ediyor” derken, BAE’de mevkidaşı ile yaptığı görüşmelerin de çok yeterli geçtiğini belirterek “Artık ikili seviyede attığımız adımlara ilaveten Afrika dahil üçüncü ülkelerde de neler yapabileceklerimizi ve başka projeleri konuşuyoruz” diye konuştu.
“İTİRAZ GELMEZSE MÜHLETİ UZAYACAK”
Süresi 19 Kasım’da dolacak Tahıl Koridoru Muahedesi ile ilgili çok ağır bir temas trafiğinin yaşandığını söz eden Çavuşoğlu, “Rusya mutabakata döndükten sonra da ağır bir telefon trafiğimiz oldu. Sayın Cumhurbaşkanımız, Putin, Zelenski ve BM Genel Sekreteri Guterres’le görüştü. Ben de, tekrar BM Genel Sekreteri Guterres, ABD Dışişleri Bakanı Blinken, Ukrayna Dışişleri Bakanı Kuleba ile RF Dışişleri Bakanı Lavrov ile telefonla temas ettim. Ayrıyeten NATO Genel Sekreteri Stoltenberg ile de görüştüm. Keza, Hollanda Dışişleri Bakanıyla da bir görüşme yaptım. Hollanda bilhassa gübre ihracatında kıymetli bir ülke” dedi. BM Genel Sekreterinin Rus tahıl ve gübre ihracatının önündeki manilerin kalkması için görüşmelerde bulunduğunu belirten Çavuşoğlu, şunları kaydetti:
“Rusya’nın tahıl ve gübre ihracatının önündeki maniler tam olarak kalkmadı. Rusya’nın beklentilerinin karşılanması istikametinde hangi adımlar atılacak, onları kıymetlendiriyoruz, çalışmaları koordine ediyoruz. İstanbul Mutabakatının müddeti dört ay. Taraflarca itiraz gelmemesi halinde mutabakatın müddeti uzayacak. Tekrar bir muahedeye gerek yok. Rus gübresinin ihracatı, varılan mutabakatın bir modülü. Rusların bu taleplerinin karşılanmadığına ait birtakım tasaları var. Artık bu tereddütleri ortadan kaldırmak için diplomasi işliyor.”
YUNANİSTAN’A UYARI
Çavuşoğlu, İzmir’de gümrük süreçleri sırasında yaşanan teknik bir sıkıntıdan ötürü Türkiye’ye giriş yapmaktan vazgeçerek ülkesine dönen Yunanistan Orta Makedonya Bölge Başkanı Tzitzikostas ile ilgili soruya da “Burada kastın olmadığı açık. Teknik bir problemden ötürü Yunan vatandaşının ülkemize girişi gecikti. Bu teknik sorunun giderilmesinin akabinde Yunan vatandaşının ülkemize girişine müsaade verildi” karşılığını verdi. Kimi Türk yetkililere Yunanistan’a giriş müsaadesi verilmemesinin bu olayla bir kontağının olmadığını söyleyen Çavuşoğlu, “Bağlantısı yok. Lakin Yunanistan’ın bilerek uyguladığı birtakım yasaklar var. Biz de bu mevzuya ait olarak Yunan makamlarını uyardık. Birtakım yetkililerimize yönelik Yunanistan’a giriş yasağının devam etmesi halinde, buna karşılık vereceğiz” diye konuştu.
Arap Ligi Tepesi’nden uzun bir ortadan sonra Türkiye’ye kınama çıkmamasını da kıymetlendiren Çavuşoğlu, şunları söyledi: “Türkiye’ye yönelik iki tane daima kabul edilen karar vardı. Birinci sefer uzun bir ortadan sonra bu iki metin kabul edilmediği üzere bildiride de Türkiye’ye rastgele bir atıfta bulunulmadı. Bunun sebebi, Mısır ve Körfez ülkeleri dahil birtakım Arap ülkeleri ile ilgilerimizin olağanlaşmaya başlaması. Bizim kaldı ki Mısır ile bir mutabakatımız var. Yani ilgiler olağanlaşırken milletlerarası platformlarda birbirimize karşı gelmeyeceğiz. Ayrıca, Arap Ligi Doruğu kararlarını, Arap ülkeleri ortasındaki meselelerin çözülmesi, Filistin davası üzere ortak davamızın birlikte savunulması ve Arap Ligi ülkeleriyle işbirliğimizin artmasına vesile olması bakımdan da olumlu buluyoruz.”