Pınar Saraçoğlu
Fransız fotoğrafçı ve sokak sanatkarı JR’ın, 2018 Mayıs ayında İstanbul’a geldi. Onu, Tarlabaşı ve Balat’ta gerçekleştirdiği ‘Şehrin Kırışıklıkları’ projesi kapsamındaki çarpıcı yapıtlarıyla hatırlarsınız. Hatta çizdiği bir portre boyanarak kapatılmış, gelen yansılar toplumsal medyada gündem yaratmıştı.
55 YAŞ FARKA KARŞIN ŞAŞIRTAN UYUM
“Ted Prize” ödüllü sanatçı JR, Fransız direktör Agnes Varda ile birlikte Yerler ve Yüzler isimli belgeseli yönetti. Yerler ve Yüzler içten, sıcak ve hiçbir şey söylemeden çok şey söylemeyi başaran bu etkileyici bir belgesel olarak tanımlandı. Ortalarında 55 yaş olan iki sanatkarın şaşırtan ahenk ve sıcaklık beyaz perdeye olduğu üzere aktarılmayı başardı. Bu belgeselle birlikte kent hafızası, insan-doğa münasebeti, tarih ve teknolojinin dönüşümü üzere mevzular gün yüzüne çıktı.
Agnes Varda ve JR
Benzerine az rastlanan belgeselde JR’ın karavanı ile köy köy dolaşarak insanların fotoğraflarını çektiler, onların öykülerini dinlediler ve ortaya çıkan kareleri dev murallere (duvar resmi) dönüştürdüler. Tüm belgeseli sokaklardan çeşitli şeyleri toplayarak hayatta kalan insanları gözlemlemeye adayan Varda, kendi hayat pratiğinde de ‘toplayıcılık’ fikrini uyguladı ve kalp formundaki patatesleri toplayıp onları bir rafta çürümeye bıraktı. Fransız Yeni Dalga akımının ender bayan direktörlerinden olan Varda, her sinemasında kendi hayatını sorguladı ve vefatla yüzleşmeyi kesinlikle vurguladı.
Agnes Varda ve JR
ÖLÜM ÜZERİNE ÇALIŞIP ÖLÜMSÜZLÜĞÜ ARADI
30 Mayıs 1928’de Belçika’da dünyaya gelen Varda’nın babası Anadolu göçmeni bir Rum, annesi ise Fransızdı. Fransız Yeni Dalga’sının annesi ya da büyükannesi olarak anılan Varda çift renkli saçları, insanın hafızasından silinmeyecek gülümsemesiyle hafızalara kazındı. Kanser hastalığı olan Varda, her sinemasında vefatla yüzleşti ve vefat üzerine çalışırken ölümsüzlüğü aradı ve bunu başardı. Hayatını kaybetti ve daima ölümsüz olmak istedi. 2019 yılında vefat eden Varda’nın 30 Mayıs doğum günüydü ve JR bunu unutmayarak mükemmel bir sürprizle Varda’yı kutladı. JR hazırladığı yer Agnes Varda’ya balonlar bağladı ve onu gökyüzüne sonsuzluğa bıraktı.
JR’ın Varda’ya sürpriz doğum günü armağanı
JR toplumsal medya hesabından “30 Mayıs 1928… Bugün her vakit senin doğum günün olacak… Bugün 95 yaşında oldun” diye not düşerek paylaştı. Agnes Varda artık kim bilir hangi gökyüzünde uçmaya devam ediyor… Hafızasında hala hoş manzaralar biriktirdiğine eminim.